De grens tussen Griekenland en Turkije is niet alleen de grens tussen twee landen. Het markeert de scheiding tussen het rijke Europa en een wereld vol armoede, oorlog en geweld. Geen wonder dat dit de poort naar paradijs lijkt voor veel migranten. De grens is vloeibaar, letterlijk en figuurlijk. In de rivier die Turkije van Griekenland scheidt vinden jaarlijks honderden mensen de dood. Duizenden lukt wel het om Europa te bereiken. De bewoners van de grensstreek zien de vluchtelingenstroom met lede ogen aan. Het doet hen denken aan hun eigen recente geschiedenis. Toen het Ottomaanse rijk na de Eerste Wereldoorlog uiteenviel werden de Grieken en Turken die aan de verkeerde kant van de nieuwe grens woonden, eenvoudigweg verdreven. Ook voor hen was de grens een onoverkomelijke barrière geworden.
Nog maar een jaar geleden bloeide de relatie tussen Syrië en Turkije als nooit tevoren. De visumplicht was afgeschaft, de deuren naar het Midden-Oosten stonden wagenwijd open. De grens leek niet meer te bestaan. Hoe radicaal is dat beeld nu veranderd. De grens is een vestingmuur geworden. Vluchtelingenkampen huizen tienduizenden Syriers op de vlucht voor het regime. Turkije worstelt met zijn eigen rol in het conflict in het buurland. Steun aan het verzet tegen de dictator lijkt zo logisch, de wens tot een nieuw Syrië dat net als Turkije zowel islamitisch als democratisch is, ook. Maar de gevolgen van dit beleid wegen zwaar op de Turken, die leven in het grensgebied. Deze overwegend alawitische bevolking - een islamitische stroming waar ook president Bashar Al-Assad toe behoort - siddert bij het zien van de talloze Syrische rebellen die nu hun steden en dorpen bevolken. Hun compassie met de vluchtelingen is omgeslagen in wantrouwen en soms zelf blinde haat uit angst dat zij het volgende doelwit worden. De lokale autoriteiten gooien olie op het vuur door Syriërs hun huurhuizen uit te jagen. Ondertussen stromen de grensposten in handen van de rebellen vol met vluchtelingen waar Turkije geen plaats meer voor heeft. Zo werd het Zuid-Oosten van Turkije in enkele maanden tijd tot een regio die op ontploffen lijkt te staan.
Langs de Turks-Irakese grens leeft het enige volk in de regio dat stateloos uit de Eerste Wereldoorlog kwam. Koerden zwerven tussen de grenzen van de natiestaten Iran, Irak, Syrië en Turkije. In de strijd voor zelfbestuur bestaan die grenzen niet. De strijders van de PKK opereren vanuit kampen in de bergen van Noord Irak. De Koerdische bevolking in Turkije wil erkenning voor hun bestaan, maar staat niet altijd achter de gewapende strijd. Toch lopen alle Koerden het risico door de Turkse staat voor terrorist aangezien te worden.
De grens tussen Turkije en Cyprus ligt officieel aan de kustlijn van beide landen. Maar wie een tijdje op Noord-Cyprus rondloopt, kan niet anders dan constateren dat de grens in feite midden over het eiland loopt. De Turkse Republiek van Noord-Cyprus is een land dat alleen door Turkije wordt erkend, en het heeft zijn bestaansrecht te danken aan financiele en militaire steun van de Turken. 30.000 Turkse soldaten bewaken de grens met het Griekse Zuid-Cyprus. VN soldaten houden de partijen uit elkaar, hoewel er al 38 jaar geen schot is gevallen. Het conflict is gestold, maar niet in de harten van de Cyprioten. Sinds de grens in 2004 is geopend en Cyprioten vrij kunnen rondreizen op het hele eiland, zijn oude wonden opengereten, maar ook nieuwe vriendschappen aangegaan. Economische en strategische belangen aan beide zijden houden de scheiding kunstmatig in leven, maar als het aan de Cyprioten ligt, wordt alles morgen nog zoals het was voor 1974.