Oma Tilly is 82 jaar en haar familie bestaat uit ongeveer 20 mensen en oma kookt graag voor hen. Oma woont samen met haar dochter en schoonzoon in Rijen. Naast hen woont haar andere dochter met haar gezin. Er gaan dus geregeld Indische gerechten over de schutting en de familie eet vaak bij elkaar. Omdat ze een dagje ouder wordt krijgt ze vaak hulp van haar 6 dochters. Oma proeft, roert en geeft aan wat er nog gedaan moet worden. Als het gerecht goedgekeurd is zegt ze “precies mijn smaak”. Zo heet ook het boek dat Oma Tilly samen met haar familie heeft geschreven. Oma vindt het heel erg dat familierecepten vaak verloren gaan en op deze manier kunnen ze haar recepten levend houden. Dit is natuurlijk precies het doel van ons programma. RECEPT: Oma is goed in veel gerechten, zoals ketoprak, sambal goreng kering, soto en frikadel pan. Ze snijdt alles met de hand en het duurt een dag voordat alles, volgens oma, goed smaakt. Ze heeft speciaal voor ons een menu samengesteld: Smoor kip, Sayoer Lodeh (groenten), Frikadel Pan (bijgerecht met vlees). Asem asem met kippenlevertjes. Tilly: “Ik geef alleen instructies. Ik snij nog wel wat en ik proef altijd. Dan denk ik na wat moet er nog in en bij. Mijn dochter maakt altijd Sambal Goreng, maar ze gebruikt geen kokosmelk maar ketjap en sojasaus. Dat vind ik gek want het hoort eigenlijk wel, want sommige smaken passen gewoon niet bij elkaar. Het moet wel kloppen. Je moet niet hebben dat het niet smaakt. Smoor kip vindt ze heerlijk, Sajoer Kool en toch ook de Sambal Goreng.
VERHAAL: Betty is een echte oma, ze heeft een grote familie en past veel op haar kleinkinderen. Betty’s vader is onlangs onverwachts overleden, daar heeft ze veel verdriet van. Toen ze het hoorde kookte ze die dag het lievelingsrecept van haar vader en moeder, Tjoloh Tjoloh, dus aan alles voelt Betty dat ze mee moet doen en dit recept voor eeuwig vast moet laten leggen. Betty leeft in de keuken. Ze heeft het koken geleerd van haar moeder Regina. Haar moeder is 86 en er is zelfs een recept naar haar vernoemd: Atjar Regina. Dat is een fijngesneden groentegerecht met onder andere wortels en bloemkool. Betty is fan van Danny. Schoonzoon Allard Sieburgh eveneens . Hij is professioneel bezig met de Indische keuken en heeft de traditionele Indonesische keuken in een nieuw jasje gestoken. Betty is zelf ook succesvol; ze heeft de sambal gemaakt voor 2 supermarkten en ze kookt voor Vanka Kawat - de Unilever van Indisch Nederland. Betty wil dat de recepten nooit verloren gaan. Ze is zelf heel trots op Tjoloh Tjoloh. Dat gerecht heeft ze van haar moeder geleerd en dat aten ze vaak toen ze net naar Nederland waren gekomen. BETTY: “Ik praat alleen maar over eten, iedereen wordt gek van mij, maar ik kan niet zonder.”
VERHAAL: Oma Paula is al 89 jaar maar tovert nog steeds de heerlijkste (Indonesische) gerechten uit haar keuken. Ze praat met een Thais accent en ze is erg kwiek en druk voor haar leeftijd: ze zit bij de breiclub en gaat wekelijks zelf naar de markt. Oma is geboren in 1926 in Bangkok (Thailand). Net na de 2e Wereldoorlog ontmoette ze opa, die destijds in Thailand te werk was gesteld door de Japanners. Hij ging terug naar Indonesië waar hij vandaan kwam en oma volgde hem later ook naar Indonesië. Ze trouwde met hem, leerde de taal en natuurlijk ook de Indonesische keuken. In 1955, nadat Indonesië onafhankelijk werd, is ze met haar man en kinderen met de boot naar Nederland gekomen om uiteindelijk terecht te komen in Rotterdam. RECEPT: Oma is goed in veel gerechten, zoals ketoprak, sambal goreng kering, soto en frikadel pan. Ze snijdt alles met de hand en het duurt een dag voordat alles, volgens oma, goed smaakt. Ze heeft speciaal voor ons een menu samengesteld: Smoor kip, Sayoer Lodeh (groenten), Frikadel Pan (bijgerecht met vlees). Asem asem met kippenlevertjes.
ERHAAL: Emmy Verhoeff is een echte Indische oma. Haar zoon Kay heeft haar opgegeven omdat ze voortreffelijk Indisch kan koken. Elke dinsdag eten haar zoon en kleinkinderen bij haar thuis. Ze wonen overigens bij elkaar in de straat. Emmy heeft het koken geleerd van de Baboe (vrouwelijke kinderoppas) en later van haar moeder. Vroeger had ze gezworen dat ze nooit zou koken, maar nu vindt ze het heel leuk. Ze moest helaas eerder stoppen met werken omdat ze chronisch ziek is. Emmy heeft COPD. Door deze ziekte is ze veel aan huis gebonden en heeft ze zich daardoor op het koken gestort. In de keuken heeft ze namelijk afleiding en hoeft ze niet aan haar ziekte te denken. Ze kan niet stil zitten en leeft zich dan helemaal uit. Emmy kookt niet vanuit oude, traditionele recepten maar ze rommelt wat aan. Ze gebruikt wel kennis uit de kookboeken van Catenius van der Meijden en Keijner, maar ze kookt alleen vanuit een basisrecept en “flanst” zoals ze zelf zegt, dan iets in elkaar. Het moet vooral snel en simpel zijn. Emmy gebruikt dan ook veelvuldig de foodprocessor in plaats van de cobek (vijzel). Dat duurt Emmy te lang. Ze is gek op apparaten waarbij alles in een zucht gemalen wordt. Dit is grappig, omdat veel oma’s dat precies andersom doen. Ze woont in een klein dorp waar ook niet alles te krijgen is, daarom moet Oma Emmy wel creatief zijn. Emmy vindt het heel erg dat de Indische groep steeds meer uitsterft en dat de gerechten verloren gaan. Daarom wil ze ook altijd Indisch blijven koken en haar gerechten delen met de hele familie. RECEPT: Emmy vindt witte rijst met gebakken Tempeh en sambal het lekkerst, maar haar familie is fan van haar Soto dus voor het programma wil ze dat maken. Bovendien is dat het gerecht bij uitstek geschikt is om met veel mensen te eten. Je kan ook makkelijk meer maken, mochten er onverwachte gasten komen. OMA EMMY: “Het is net als taal, die verandert ook steeds. Zo ook met mijn gerechten. Ik probeer te koken met wa
VERHAAL: Oma Mary Luhulima-Patty is getrouwd met Opa Vic (58). Ze komt uit een grote familie. Ze heeft namelijk 6 zussen en 2 broers. Haar moeder is is al op jonge leeftijd gestorven, maar daarvan heeft ze wel de fijne kneepjes van het vak geleerd. Haar tante nam de verzorgingstaak over en ook zij kon natuurlijk haar kooktalent overbrengen op Mary. Mary staat graag in de keuken. Wat zij heel lekker kan maken is papeda met tjoloh. Dat is echt een Moluks recept met vis. Aangever Lisandro vindt dat niet lekker, maar Loraine en oma wel. Grappig is dat Mary zelf geen vlees eet, maar ze maakt het altijd wel voor haar (klein)kinderen. Mary kookt makkelijk voor grote groepen. Via via wordt ze dan gevraagd om een complete rijsttafel te maken voor soms wel 500 man. Haar zussen helpen dan met voorbereiden en snijden maar als het de pan in gaat, moeten ze weg zijn, want het mixen en kruiden doet Mary echt zelf. Bij elk feestje, of het nou een bruiloft is of een verjaardag, staat zij in de keuken als chefkok. Haar zussen helpen altijd mee met snijden. Ongeacht het aantal personen, oma Mary maakt de lekkerste Molukse rijsttafel klaar! RECEPT: Mary is zelf heel trots haar visgerechten, makreel met Pepesan, vis met tomatensaus. Mary maakt ook zelf Atjar. OMA EMMY: “Veel mensen weten niet dat verse Atjar er heel anders uitziet en anders smaakt. Ze kennen het alleen uit een potje. Als je het vers maakt dan zit er bijna geen vocht bij en het smaakt ook nog eens veel lekkerder.” “Ik vries nooit iets in, dat gaat ten koste van de smaak en dat proef je echt.”
VERHAAL: Oma Lotje staat heel graag in de keuken. Ze is dan wel 75 jaar, maar ze kookt nog elke week voor gemiddeld 25 personen van de familie. Oma Lotje is een echt familiemens en ze vindt het dan ook heel leuk dat wij langskomen. De familie is erg groot en elke zondag helpen haar neefjes en nichtjes mee om de recepten te kunnen leren van oma. Oma's traditioneel bereide botok en pepesan zijn erg geliefd. Het wordt zelfs verkocht aan de oudere Indische mensen die in de Indonesische Toko van haar zoon komen, speciaal voor dit gerecht. Oma wil graag haar kennis en gerechten doorgeven aan de familie . Ze kletst graag, ook tijdens het koken. Haar zussen helpen met voorbereiden want oma is de jongste niet meer. Ze zegt dan altijd: Ratjang Ratjang, dat snijden betekent en haar zussen gaan dan aan de slag. RECEPT: Oma maakt graag Botok, maar dat was wat te veel werk voor a.s. donderdag, dus nu maakt ze wat verschillende gerechten met als hoogtepunt groentegerecht Sajoer Tjampoer.
VERHAAL: Irene is geboren in Jakarta en heeft daar haar hele jeugd gewoond. Kerst met de familie is elk jaar weer een hoogtepunt.. Iedereen gaat altijd graag mee vanwege de befaamde (en altijd te uitgebreide) Indonesische rijsttafel. Oma vindt het leuk om zich meerdere dagen uit te sloven in de keuken, zodat iedereen tonnetje rond naar huis gaat. Ze loopt niet voorbij zonder je bord nog eens bij te vullen. Daarbij is er ook nog altijd voldoende voor de arme studerende kleinkinderen om derde en vierde Kerstdag nog eens Indonesisch te eten. Lange tijd heeft oma Irene haar liefde voor de Indonesische keuken gedeeld door middel van kooklessen te geven. Ze is hier nu mee gestopt, maar ze vindt het nog steeds erg leuk om recepten met anderen te delen. De kleinkinderen krijgen vaak de oude recepten van oma mee. Losse, handgeschreven velletjes zodat ze net zo leren koken. Oma Irene heeft ook iets bijzonders: Ze heeft altijd haar zelfgemaakte Sambal bij zich. RECEPT: Ze maakt de allerlekkerste Indonesische rijsttafel ooit. Ayam Opor is een van de favorieten. En de sambal hoort echt bij Oma Irene! KLEINKIND MARIËLLE: “Het zit altijd in haar tas, want oma vindt de gerechten van de supermarkt te flauw. Ze gebruikt het ook in restaurants. En het allerergste: ze smeert het gewoon als beleg op haar cracker. Niets is oma te heet.”
VERHAAL: Meity is een echte Indische oma die heel goed kan koken. En dat blijkt: ze heeft maarliefst 2 restaurants gehad in Amsterdam en ze heeft jaren een cateringbedrijf gerund met zoon Richard. Om voor grote groepen mensen te koken, daar draait Meity haar hand niet voor om. Meity vindt het belangrijk dat haar gerechten blijven bestaan en doet daarom graag mee aan het programma. Ze heeft ooit voor de Avro al een keer gekookt in een televisieprogramma dat in het teken stond van de Indische geschiedenis. RECEPT: Meity is trots op haar Dendeng Blado en Ajam Panggang Pedis en die gerechten wil ze graag voor ons maken. Als extra gerechten kan ze Nasi Goreng en bami erbij maken.
VERHAAL: Oma Ita is een echt Indische kok. Ze heeft er zelfs haar beroep van gemaakt: Ze heeft haar eigen cateringbedrijf en ze geeft kookworkshops. Ita heeft 5 kleinzoons en 5 dochters en een zoon. Ze heeft een muzikale familie: haar zoon is gitarist en dochter is professioneel zangeres. Ita is opgegroeid met de Indische keuken en kent de smaak van Indonesië heel goed. “Ik keek altijd wat mij moeder deed in de keuken.” In 1973 is Ita naar Nederland gekomen en heeft ze zichzelf leren koken. Een oud kookboek gebruikt ze als naslagwerk. “In het begin was het koken met vallen en opstaan en vanzelf creëer je dan je eigen smaak.” Ze bereidt zowel authentieke gerechten als wat snellere varianten die makkelijker te maken zijn. Ita heeft zelf als promotor gewerkt voor Knorr. Daar stond ze niet achter de smaak en is ze gestopt. RECEPT: Volgens Rebekka kan haar moeder fantastische Rendang maken.
VERHAAL: Tora is 58 jaar en heeft twee kinderen en twee kleinkinderen waarvan Claire het oudste kleinkind is (10 jaar). Kleinkind Claire heeft de aanmelding gedaan omdat Oma het allerlekkerste kan koken. De hele familie komt eten voor het programma, zo rond de 10/15 personen. Tora is geboren op Java. Java is groot en heeft meerdere kooktradities. Tora komt uit midden-Java en die streek kenmerkt zich door een best pittige smaak, enkele zure gerechten. Gado gado eet je daar bijvoorbeeld altijd koud. Eten vindt Tora heel belangrijk, dat is altijd nummer 1. Tora kookt veel vegetarisch. Ze vindt dat het eten niet altijd met vlees hoeft te zijn. Van jongs af aan was ze geïnteresseerd in de Indonesische keuken en heeft ze heel veel in haar hoofd opgeslagen. “Ik weet wat er in een gerecht thuis hoort”, aldus Tora. Ik hou van koken en als ik de ingrediënten heb, dan ga ik meteen aan de slag.” Kleindochter Claire helpt vaak in de keuken. Tora vindt het jammer dat gerechten verloren gaan. De moderne tijd leent zich vaak niet om lang en uitgebreid in de keuken te staan. Dat merkt ze bij haar dochter en kleindochter. Daarom vindt ze het extra leuk om voor iedereen te koken. Tora heeft ook goede tips: “Indisch eten maak je altijd te veel, dus je bewaart wel eens wat, maar pas daar goed op. Vooral als je gerecht maakt met ui, kool of kokosmelk moet je goed opletten als je het wilt bewaren. Kool en ui bederft snel, dus doe dan nooit de deksel op de pan voor de volgende dag. Tora vindt het ook niet kunnen als je met een lepel proeft en dan weer verder gaat roeren. “Zo krijg je ook snel bederf dus dan word ik altijd boos”, vertelt Tora. RECEPT: Sambal Goreng Boontjes is een erg populair gerecht in de familie en daarom maakt Tora dat. Ook is de satésaus legendarisch en opa staat dan de saté te bakken op de barbecue. TORA: “We bakken altijd saté buiten. Zelfs met oud en nieuw staat de barbecue aan, Opa ton is dan de sateetjes aan het roo
Recept: Gevulde kalkoen (de echte familiefavoriet, maar het vergt wel veel tijd: 1.5 dag), sambal goreng telore met garnalen en peteh bonen, sajour lodeh. Oma Sonja is 85 jaar oud en is opgegeven door haar kleindochter Mandy. Ze is gek op haar oma, net als de rest van de familie. Oma Sonja is echt de steun en toeverlaat van iedereen. En naast het feit dat ze heel lief is, kan ze ook als geen ander koken. Vooral de gevulde kalkoen is een favoriet, en ze de familie hoopt dan ook dat dat recept niet verloren gaat.
Recept: Smoor en komkommersalade met kanarienoten à la Mama Dapur Rosa is 65 jaar en heeft de bijnaam Mama Dapur (vertaling: keukenmoeder). Haar leven bestaat alleen uit de keuken zegt ze zelf. Ze staat er mee op, en gaat er mee naar bed. Ze is er altijd in haar hoofd mee bezig. Rosa’s moeder komt van Banda, een Indonesisch eiland. Daar koken ze Moluks, maar met net wat andere kruiden. Die keuken heeft Rosa overgenomen. Ze kookt graag smoor-gerechten.
Recept: Tahoe Telor Petis is gebakken tahoe met omelet en saus. Tahoe Telor Petis is alleen te eten met een gedroogd gerecht i.v.m. de smaak. De smaak komt bijvoorbeeld goed tot zijn recht met gebakken kip. Oma Jessy is 76 jaar. Druk, heel enthousiast, praat veel en vrolijk. Marjo heeft Jessy opgegeven omdat ze het zo leuk zou vinden om mee te doen en de familie het haar zo gunt. Zelf wil Jessy meedoen omdat ze mensen wil vertellen dat het allemaal om de volle smaak gaat.
Recept: Ketan Itam, Trancam, Rawon, Soto Madura of Laksa Astrid is 67 jaar oud en heeft 3 kinderen en 6 kleinkinderen. Dochter Linsey wilde haar vorig jaar al opgeven maar heeft Astrid dit seizoen verrast omdat iedereen weg is van oma Astrid’s eten.
Recept: Ayam Ridja Ridja is een pittig recept bereidt met haar zelfgemaakte sambal. Het gerecht bestaat voornamelijk uit uien, en zijn kip en sambal onderdeel van het gerecht. Wordt geserveerd met witte rijst. Grace is 64 jaar oud en heeft 4 kinderen en 2 kleinkinderen. Grace haar ouders zijn van Molukse afkomst (Saparua). Ze was 11 jaar toen ze hierheen verhuisd is vanuit Indonesië met haar ouders en zus. Haar moeder was een ster kokkin, zo stond ze bekend in de familie. Koken is daardoor ook een van oma Grace haar hobby’s geworden. Ze heeft veel van haar moeder geleerd.
Recept: Pastei ToeToep (de echte familiefavoriet) en aardappeltjes (dit is een soort sambal goreng tempeh, maar dan van aardappeltjes) Jetty is met haar 87 jaar een klein krachtig vrouwtje die vol in het leven staat. Zo heeft ze een facebook account en kan ze appen. Bij haar terugkomst in Nederland in 1951 heeft Jetty er alles aan gedaan om zo Nederlands mogelijk te zijn. Maar de Indische gastvrijheid, met altijd eten in huis voor onverwachte gasten, het huishouden met de Indische slag, het knuffelen met elkaar, de kennis van eten en ook de geschiedenis van vroeger spelen nog altijd een belangrijke rol.
Recept: Ajam Sitan, en opor en toemtoeman, gado-gado, bami, nasi goreng, soto, katjang idjoe soep en Indische koekjes (vooral spekkoek). Oma Greet is 75 jaar en dit jaar 55 jaar getrouwd met opa Nico. Ze hebben hun getrouwde leven altijd in Rucphen gewoond, maar zijn beiden opgegroeid in Indonesië. Op haar 14e is Greet naar Nederland gekomen. Oma Greet heeft als jong meisje het koken van haar moeder geleerd. Ze kreeg dan 2 baksteentjes met een houtplaatje eraan, en moest kruiden en tauge fijnmaken voor de soep. Daarna heeft ze leren koken op een vuurpot (anglo). Ze heeft als meisje dus nooit in een traditionele keuken zoals wij die kennen gekookt. Dat kwam pas toen ze naar Nederland kwam.
Recept: Ajam Smoor, Ajam Ketjap Pedis, Sajoer Lodeh, Sambal goreng tempeh Irma is 77 jaar, en staat nog vol in het leven. Ze is erg actief, wandelt veel (elke ochtend) en danst graag. Kortom: iemand die met volle teugen van het leven geniet. Irma heeft 2 dochters, een zoon, en 6 kleinkinderen. De familie komt op verjaardagen altijd samen, en natuurlijk is er altijd volop eten.
Recept: Het recept van oma Yvonne vind je niet in een toko of restaurant. Het heet manggut. Een pittig gerecht met tahu, timpe, gerookte vis, blimbing wuluh, petehbonen en santan. Oma Yvonne is 73 jaar, maar nog erg jong van geest, en is geboren in Semarang (midden Java). Op haar zesde stond ze al voor het eerst in de keuken. Ze kookte toen op een anglo (vuurpot). Ze kreeg op die leeftijd ook al 3 cent mee op de markt, en moest dan zelf de kruiden halen (wel onder toezicht). Ze begon met het maken van soep, en er kwamen steeds meer gerechten bij. Alle gerechten die ze maakt zijn dus ook echte familierecepten. Ze kookt ook echt volgens de streek waar ze vandaan komt. Oma houdt van lekker pittig. Dus ze is niet scheutig met haar eigen gemaakte sambal.
Recept: Atjar Kuning van vis, sambal goreng bahsa, sate kupan (echt familierecept), oblok-oblok, bala-bala Oma Roos is 68, maar heeft de energie van een 20 jarige, ze kookt elke dag en pakt vaak flink uit. Ze komt echt uit een culinaire familie. Ze noemt haar moeder een kookkampioen, en van haar heeft ze dan ook alles geleerd. Ze stond vroeger altijd met haar schriftje naast haar moeder toen ze aan het koken was. Daar is de basis gelegd. Roos is opgegroeid op Lombok en daar koken ze toch ook net weer wat anders dan in andere delen van Indonesië. Zo gebruiken zij veel minder suiker dan de Javaanse keuken en de gerechten zijn dus minder zoet.